ข้อเท็จจริงและสภาพปัญหาด้านป่าไม้และสัตว์ป่า จ.ราชบุรี

แบ่งปัน

ข้อเท็จจริง
จังหวัดราชบุรี มีเนื่อที่ 3,247,789 ไร่ มีพื้นที่ป่าประเภทต่างๆ ดังนี้

ป่าสงวนแห่งชาติ จำนวน 7 ป่า เนื้อที่ 1,165,593.75 ไร่ ประกอบด้วย

1. ป่าสงวนแห่งชาติป่าฝั่งซ้ายแม่น้ำภาชี อ.สวนผึ้ง อ.จอมบึง อ.ปากท่อ อ.โพธาราม อ.บ้านคา จ.ราชบุรี เนื่อที่ 977,250ไร่
2. ป่าสงวนแห่งชาติป่าเขาบิน อ.เมือง อ.จอมบึง จ.ราชบุรี เนื่อที่ 21,250 ไร่
3. ป่าสงวนแห่งชาติป่าพุยางและป่าพุสามซ้อน อ.ปากท่อ จ.ราชบุรี เนื้อที่ 87,656.25 ไร่
4. ป่าสงวนแห่งชาติป่าเขากรวดและป่าเขาพลอง อ.เมือง จ.ราชบุรี เนื้อที่ 4,787.50 ไร่
5. ป่าสงวนแห่งชาติป่าหนองกลางเนิน อ.เมือง จ.ราชบุรี เนื้อที่ 150 ไร่
6. ป่าสงวนแห่งชาติป่ายางด่านทับตะโก อ.จอมบึง จ.ราชบุรี เนื้อที่ 71,875 ไร่
7. ป่าสงวนแห่งชาติป่าซำสาม อ.บ้านโป่ง จ.ราชบุรี เนื่อที่ 2,625 ไร่

พื้นที่ราชพัสดุ ท้องที่ อ.สวนผึ้ง และ อ.จอมบึง เนื้อที่ 500,000 ไร่

การดำเนินงานด้านการอนุรักษ์และพัฒนาทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่า
พื้นที่โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

1. ศูนย์ศึกษาพันธุ์ไม้ป่าสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าฝั่งซ้ายแม่น้ำภาชี บ้านห้วยม่วง ต.ตะนาวศรี อ.สวนผึ้ง จ.ราชบุรี เนื่อที่ 3,000 ไร่
2. อุทยานเฉลิมพระเกียรติไทยประจัน ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าฝั่งซ้ายแม่น้ำภาชี และป่าสงวนแห่งชาติป่าพุยางและป่าพุสามซ้อน อ.ปากท่อ อ.สวนผึ้ง และ อ.บ้านคา จ.ราชบุรี เนื้อที่ 205,777 ไร่ (พื้นที่เตรียมการประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติไทยประจัน)
3. โครงงการศึกษาวิธีการฟื้นฟูที่ดินเสือมโทรมเขาชะงุ้ม ตามแนวพระราชดำริ ต.เขาชงุ้ม อ.โพธาราม จ.ราชบุรี เนื้อที่ 3,264 ไร่
4. พื้นที่โครงการอุทยานธรรมชาติวิทยา อันเนื่องมาจากพระราชดำริของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ซึ่งอยู่ในเขตพื้นที่ราชพัสดุ ต.ตะนาวศรี ต.สวนผึ้ง อ.สวนผึ้ง จ.ราชบุรี เนื้อที่ 132,905 ไร่

เขตรักษาพันธ์สัตว์ป่าแม่น้ำภาชี อ.สวนผึ้ง อ.บ้านคา จ.ราชบุรี เนื้อที่ 305,820 ไร่ (พื้นที่ทับซ้อนอยู่ในป่าสงวนแห่งชาติป่าฝั่งซ้ายแม่น้ำภาชี

เขตห้ามล่าสัตว์ป่า จำนวน 3 แห่ง

1. เขตห้ามล่าสัตว์ป่าเขาประทับช้าง อ.เมือง อ.จอมบึง จ.ราชบุรี เนื้อที่ 1,268 ไร่
2. เขตห้ามล่าสัตว์ป่าถ้ำระฆังและเขาพระนอน อ.เมือง จ.ราชบุรี เนื้อที่ 106 ไร่
3. เขตห้ามล่าสัตว์ป่าถ้ำค้างคาวเขาช่องพราน อ.โพธาราม จ.ราชบุรี เนื้อที่ 77 ไร่

วนอุทยานถ้ำเขาน้อย อ.โพธาราม จ.ราชบุรี เนื้อที่ 3,000 ไร่

พื้นที่ราชพัสดุ ท้องที่ อ.สวนผึ้ง และ อ.จอมบึง เนื้อที่ 500,000 ไร่

สภาพปัญหา
ปัจจุบันมีการบุกรุกพื้นที่ป่าไม้ในเขตพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ และพื้นที่ป่าตาม พ.ร.บ.ป่าไม้ พ.ศ.2484 และพื้นที่ราชพัสดุ ใน จ.ราชบุรี อย่างต่อเนื่อง ซึ่งสาเหตุการบุกรุกทำลายทรัพยากรป่าไม้ มีดังนี้

1. สภาพทางสังคม ความยากจน การขาดโอกาสทางการศึกษา ทำให้ประชาชนที่อยู่ใกล้เคียงกับพื้นที่ป่าใช้ประโยชน์จากทรัพยากรป่าไม้เพื่อการยังชีพด้วยการแผ้วถางป่า ตัดไม้ และเก็บหาของป่า
2. สภาพทางเศรษฐกิจ การเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจทำให้ทรัพยากรป่าไม้และที่ดินมีราคาแพงขึ้น ทำให้มีการลักลอบตัดไม้ และบุกรุกพื้นที่ป่าไม้มากขึ้น
3. นโยบายทางการเมืองและการปกครองที่เปลี่ยนแปลงไป หลายกรณีไม่สามารถยุติปัญหาการทำลายป่าได้ เพราะราษฎรคิดว่า เมื่อแผ้วทางป่าจนเสื่อมโทรมแล้วรัฐจะให้สิทธิ์ในที่ดิน จึงหาทางบุกรุกแผ้วถางป่ามากขึ้น
4. ช่องว่างของระเบียบและกฏหมาย รวมทั้งการจัดการด้านทรัพยากรป่าไม้ ยังไม่ตรงกับความต้องการของท้องถิ่น เป็นปัญหาในทางปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่

หน่วยงานที่รับผิดชอบ
สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 3 (บ้านโป่ง) มีหน่วยงานในความรับผิดชอบ ดังนี้

1. เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าแม่น้ำภาชี รับผิดชอบพื้นที่ ต.บ้านบึง อ.บ้านคา ต.สวนผึ้ง ต.ป่าหวาย อ.สวนผึ้ง จ.ราชบุรี จำนวน 305,820 ไร่
2. ฐานปฏิบัติการป้องกันรักษาป่าที่ 1 (พุน้ำร้อน) รับผิดชอบพื้นที่เตรียมประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติไทยประจัน จำนวนเนื้อที่ 67,500 ไร่
3. ฐานปฏิบัติการป้องกันรักษาป่าที่ 2 (โป่งพรม) รับผิดชอบพื้นที่เตรียมประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติไทยประจัน จำนวนเนื้อที่ 74,177 ไร่
4. ฐานปฏิบัติการป้องกันรักษาป่าที่ 3 (ตากแดด) รับผิดชอบพื้นที่เตรียมประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติไทยประจัน จำนวนเนื้อที่ 64,100 ไร่
5. ฐานปฏิบัติการป้องกันรักษาป่าที่ 4 (ห้วยไทร) รับผิดชอบพื้นที่บางส่วนของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าแม่น้ำภาชี จำนวนเนื้อที่ 52,200 ไร่
6. สายตรวจป้องกันและปราบปรามการกระทำผิดกฏหมายว่าด้วยการป่าไม้สายที่ 2 ปฏิบัติงานด้านการป้องกันและปราบปรามการบุกรุก ยึดถือครอบครอง การลักลอบตัดไม้ทำลายป่า ในพื้นที่รับผิดชอบของสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 3
7. สายตรวจป้องกันและปราบปรามด้านสัตว์ป่าสายที่ 1 ปฏิบัติงานด้านการป้องกันปราบปรามการกระทำผิดเกี่ยวกับสัตว์ป่าในท้องที่จังหวัดราชบุรี

สำนักจัดการทรัพยากรป่าไม้ที่ 10 (ราชบุรี) มีหน่วยงานที่อยู่ในความรับผิดชอบ คือ หน่วยป้องกันรักษาป่าที่ รบ.2, รบ.3, รบ.4 รับผิดชอบพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ และป่าไม้ตาม พ.ร.บ.ป่าไม้ พ.ศ.2484 ในท้องที่ จ.ราชบุรี ดังนี้

1. หน่วยป้องกันรักษาป่าที่ รบ.2 (บ่อหวี) รับผิดชอบพื้นที่ จำนวน 281,068.75 ไร่ แยกเป็น
   -ป่าสงวนฯ ป่าฝั่งซ้ายแม่น้ำภาชี ต.ตะนาวศรี ต.ป่าหวาย อ.สวนผึ้ง ต.รางบัว ต.ด่านทับตะโก ต.แก้มอ้น ต.เบิกไพร ต.ปากช่อง อ.จอมบึง ต.หนองกวาง อ.โพธาราม จ.ราชบุรี จำนวน 206,568.75 ไร่
   -ป่าสงวนฯ ป่ายางดานทับตะโก อ.จอมบึง อ.สวนผึ้ง จ.ราชบุรี จำนวน 71,875 ไร่
   -ป่าสงวนฯ ป่าซำสาม อ.บ้านโป่ง จ.ราชบุรี 2,625 ไร่
   -พื้นที่อื่นๆ ท้องที่ อ.สวนผึ้ง อ.จอมบึง อ.โพธาราม อ.บ้านโป่ง จ.ราชบุรี
2. หน่วยป้องกันรักษาป่าที่ รบ.3 (พุยาง) รับผิดชอบพื้นที่ จำนวน 291,300 ไร่ แยกเป็น
   -ป่าสงวนฯ ป่าฝั่งซ้ายแม่น้ำภาชี อ.ปากท่อ จ.ราชบุรี จำนวน177,456.25
   -ป่าสงวนฯ ป่าพุยางและป่าพุสามซ้อน อ.ปากท่อ จ.ราชบุรี 87,656.25 ไร่
   -ป่าสงวนฯ ป่าเขาบิน อ.จอมบึง อ.เมือง จ.ราชบุรี จำนวน 21,250 ไร่
   -ป่าสงวนฯ ป่าเขากรวดและป่าเขาพลอง อ.เมือง จ.ราชบุรี จำนวน 4,787.50 ไร่
   -ป่าสงวนฯ ป่าหนองกลางเนิน อ.เมือง จ.ราชบุรี จำนวน 150 ไร่
   -พื้นที่อื่นๆ ท้องที่ อ.ปากท่อ อ.เมือง อ.บางแพ อ.วัดเพลง อ.ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี
3. หน่วยป้องกันรักษาป่าที่ รบ.4 (โป่งกระทิง) รับผิดชอบพื้นที่ ป่าสงวนฯ ป่าฝั่งซ้ายแม่น้ำภาชี ต.บ้านคา ต.บ้านบึง ต.หนองพันจันทร์ อ.บ้านคา ต.ท่าเคย อ.สวนผึ้ง ต.รางบัว อ.จอมบึง และพื้นที่อื่นๆ ท้องที่ อ.บ้านคา จ.ราชบุรี จำนวน 337,562.50 ไร่
4. สายตรวจปราบปรามการกระทำผิดกฏหมายเกี่ยวกับการป่าไม้ ชุดเคลื่อนที่เร็ว 2 ปฏิบัตรงานด้านการป้องกันและปราบปรามการบุกรุก ยึดถือครอบครองการลักลอบตัดไม้ทำลายป่า ในพื้นที่รับผิดชอบของสำนักจัดการทรัพยากรป่าไม่ที่ 10 (ราชบุรี)

สำนักงานธนารักษ์พื้นที่ราชบุรี มีพื้นที่ราชพัสดุในความรับผิดชอบ จำนวน 500,000 ไร่ มอบหมายให้หน่วยทหารรับผิดชอบ ดังนี้ง

1. กรมการทหารช่าง รับผิดชอบดูแลและใช้ประโยชน์พื้นที่ราชพัสดุ เนื้อที่ 239,000 ไร่
2. กองพลพัฒนาที่ 1 รับผิดชอบดูแลและใช้ประโยชน์พื้นที่ราชพัสดุ เนื้อที่ 261,000 ไร่

ที่มา : เอกสารประกอบการประชุมคณะอนุกรรมการป้องกันและปราบปรามการตัดไม้ทำลายป่า จ.ราชบุรี ครั้งที่ 1/2553 เมื่อ 9 ก.พ.2553 ณ ห้องประชุมหลวงยกกระบัตร ศาลากลาง จ.ราชบุรี